Ben heel blij met de recensie van Jan Stevens op boekensite.gent. Hij noemde mijn verhaal ‘ bitterzoet’ en dat vind ik een echt mooie vondst.
‘Bitterzoet.’ Als bijvoeglijk naamwoord wordt dit omschreven als: “ Van iets onstoffelijks dat het zowel fijn als vervelend is, waar je zowel vrolijk als verdrietig kan worden.”
Ik heb na het lezen van ‘Mijn Italiaanse moeder‘ mogen ervaren dat een boek ook bitterzoet kan zijn. Ik heb deze roman die deels autobiografisch is en deels gebaseerd op ware gebeurtenissen met een nauwelijks te onderdrukken glimlach in een vaart uitgelezen. Vooral omdat het zo plezierig en vlot te lezen is maar bovenal omdat je echt wel wil weten hoe dit gaat aflopen. Wie dit boek leest om zich te laten onderdompelen in een Italiaans epos zal bedrogen uitkomen want je wordt na de proloog onmiddellijk gedropt in een naoorlogse Nederlandse kleinburgerlijkheid.
In de proloog van nauwelijks één pagina neemt de zesendertig jarige Anna die pas in Florence is gaan wonen de taxi naar een Toscaans landgoed, ze was daar elf jaar eerder ook al geweest toen ze bijna zestien jaar oud was. Terwijl zij doorheen de achterruit naar buiten staart flitst haar leven voorbij.
Wat dan volgt lees je met een dubbel gevoel. Het verhaal wordt grappig verteld, startend vanuit de ik-vorm van een meisje nauwelijks vier jaar oud met de beperktheid waarmee kinderen op die leeftijd de wereld ervaren doorheen haar jonge kinder- en tienerjaren naar haar pril volwassen leven. Waarom dan ‘bitterzoet?’
Omdat je terecht komt in een bovenmaatse verkilde omgeving. Anna groeit op als enig kind met een betweterige, dominante moeder die alleen maar oog heeft voor de schone schijn en ervan overtuigd is dat zij Anna moet klaarstomen als ‘gedienstige’ vrouw van een diplomaat. Dat is het ideaal beeld dat zijn nastreeft zonder rekening te houden met het kind-zijn. Aan haar vader heeft zij ook niks want deze man is slechts een schim van zichzelf. Hij volgt slaafs de wil en wet van zijn engdenkende, veeleisende vrouw, lamgeslagen door ‘iets’ dat gebeurde tijdens de oorlog. Dit alles blijft allemaal heel vaag en er mag dar niet over gesproken worden. Anna vereenzaamt en vlucht in haar fantasiewereld met als enige gesprekspartner haar knuffelbeer ‘Bruin,’ gekregen van de vriendelijke oude dokter Hertog. Die gesprekken tussen haar en Bruin zijn fenomaal grappig maar leggen met een fingerspitzengefühl haar ellendig bestaan bloot. Zoals elk kind dat van niet beter weet ondergaat zij dit alles en vindt het zelfs normaal. De hardvochtigheid waarmee zij opgroeit wordt gekenmerkt door dagenlange negatie als zij iets zou mispeuterd hebben, ze wordt zelfs niet bij naam aangesproken, neen, er wordt gewoon ‘kind’ tegen haar gezegd.
Vanaf haar tienerjaren krijgt zij via ‘wijze lessen’ van haar moeder een doctrine om zich te gedragen als een dame volgens de meest potsierlijke etiquette normen. Deze situatie is ondraaglijk en Anna kan alleen maar hopen dat zij ooit zal herenigd worden met haar echte Italiaanse ouders, iets waar zij rotsvast van overtuigd is. Deze ontsnappingsgedachte gaat zover dat zij haar ouders als meneer en mevrouw H. aanziet.
Maar Anna is intelligent, heel intelligent en zij leert zich in haar puberteit afzetten tegen haar beknellend bestaan. Tijdens de verhaling van haar adolescentiejaren word je getrakteerd op een mooi tijdsbeeld van de jaren zestig en de ontvoogdingsstrijd die zij aangaat. Met veel vallen en opstaan wordt zij zelfstandig en kruipt langzaam onder het juk van haar loodzware opvoeding vandaan. Wat je eigenlijk al voelt tijdens haar kind-zijn wordt alsmaar duidelijker, Anna is een krachtige persoonlijkheid.
En dan verschijnt bijna op het eind van het boek de proloog exact hetzelfde terug, netjes ingelast om mooi af te ronden met een heerlijk feelgood einde.
Violet Leroy
‘ Mijn Italiaanse moeder,’ bitterzoet is een smaak die ik kan waarderen en graag terug zal proeven in ander werk van Violet Leroy.
Jan Stevens
Alle info over dit boe kvind je via http://www.boekensite.gent/node/3633